مزایای اصلی اتوماسیون عبارتند از:

• جایگزینی اپراتورهای انسانی برای ماشین آلاتی که در کارهایی که شامل کار فیزیکی سخت و یا در محیط های خطرناک نصب شده اند. (مانند آتش، فضا، آتشفشان ها، تاسیسات هسته ای، زیر آب و غیره)
• انجام کارهایی که فراتر از توانایی های انسان مانند اندازه، وزن، سرعت، استقامت، و غیره
• افزایش بهره وری در تولید مکانیزه و در نتیجه بهبود اقتصاد.
• بازگشت سرمایه در بازه نسبتا کوتاه مدت.
• افزایش کیفیت محصولات (مخصوصا محصولات دارای پروسه مثل شیشه و کریستال ، نورد ، پروسه های پلیمری) به نحوی چشمگیر
• زمان عملیات و زمان انجام کار را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

معایب اصلی اتوماسیون عبارتند از:

• نرخ بیکاری : به دلیل جایگزینی ماشین آلات و قرار دادن آنها افزایش می یابد انسان ها از شغل خود خارج شوند
• محدودیت فنی: فناوری فعلی قادر به خودکارسازی تمام وظایف مورد نظر نیست
• تهدیدات/آسیب‌پذیری امنیتی: یک سیستم خودکار ممکن است سطح محدودی هوش داشته باشد از این رو به احتمال زیاد مستعد ارتکاب خطا یا دستکاری عمدی هستند.
• هزینه های توسعه غیر قابل پیش بینی: هزینه تحقیق و توسعه خودکارسازی یک فرآیند ممکن است از هزینه صرفه جویی شده توسط خود اتوماسیون بیشتر باشد.
• هزینه اولیه بالا: اتوماسیون یک محصول یا کارخانه جدید نیاز به هزینه سرمایه گذاری اولیه زیادی در مقایسه با هزینه واحد محصول دارد ، اگرچه هزینه اتوماسیون در بسیاری از سیستم ها نسبت به محصول هزینه کمتری دارد. 

کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی (PLC): یک سیستم کنترل صنعتی دیجیتالی است که برای انجام عملیات خودکار در فرآیندهای صنعتی قابل برنامه‌ریزی است

سیستم نظارت و جمع آوری اطلاعات (Scada): سیستمی شامل دیتا ها در فرآینده های صنعتی که ابزار مورد نیاز جهت کنترل و نظارت را فراهم می کند در واقع مانیتورینگ مکمل فرآیندهای صنعتی می باشد

واسط ارتباط ماشین با انسان (HMI): یک رابط میان ارتباط انسان و ماشین می باشد که اطلاعات مورد نیاز و اساسی را به اپراتور جهت کنترل بهتر فرآیند می دهد

شبکه هوش مصنوعی (ANN): یک سیستم محاسباتی و منطقی ماننده مغز انسان است که کار تحلیل و پردازش را انجام می دهد

سیستم توزیع کنترل شده (DCS): یک شبکه نظارت مرکزی جهت کنترل دستگاه های داخل یک سیستم جهت عملکرد خود کار

سیستم‌های رباتیک : ربات‌ها می‌توانند در موقعیت‌های پیچیده یا خطرناک وظایف را به طور موثر و سرعت بسیار بالا انجام دهند و در نتیجه جریان تولید و کیفیت را بهبود بخشند و ایمنی کارکنان را افزایش دهند. علاوه بر این، ربات‌ها می‌توانند زندگی روزمره را بسیار راحت‌تر کنند.

درجه اتوماسیون بسته به فرآیند تولید، بودجه و طیف وسیعی از معیارهای دیگر متفاوت خواهد بود. اکثر صنایع دارای سطحی از اتوماسیون هستند

دستی یا نیمه اتومات

ممکن است کمی اتوماسیون در این سیستم وجود داشته باشد، اما در کل فرآیند دستی است. به عنوان مثال می توان به بازرسی کیفیت، مونتاژ دستی محصول و غیره اشاره کرد. این سیستم به آموزش، تخصص و کنترل انسانی برای فرآیند متکی است.

اتوماسیون ماشین آلات اتوماتیک به صورت تکی

در این سیستم ها ، اتوماسیون ماشین‌ آلات به صورت انفرادی انجام می شود و برای خودکارسازی یک فرآیند تکراری مانند بسته‌بندی و غیره طراحی شده اند.

خطوط تولید خودکار

در این سیستم ها ، ضمن انجام فرآیند های مستقل ماشین آلات ، همه ماشین آلات با کمک مکانیزم های خاصی یکپارچه شده و توالی یا همزمانی پروسه دستگاه ها کاملا تعریف شده است. در این نوع سیستم ها سطح درگیری اپراتورها کاهش پیدا می کند و از اپراتورها عموما برای نظارت ، تنظیم و نگهداری تجهیزات استفاده می شود. (مثل کارخانه جات صنایع غذایی و ... )

کاملاً خودکار (ابتدا تا انتها)

در این سیستم ها کلیه فرآیندها و ارتباط بین تمامی اجزا به صورت خودکار انجام می شود (حتی تنظیمات ماشین آلات نیز به صورت یکپارچه انجام می شود) و اپراتور جای خود را به ناظر می دهد. در این سطح از اتوماسیون کارخانه ها می توانند 24 ساعت در روز و 365 روز در سال کار کنند و فقط در مورد موارد خاص نیاز به اپراتوری (مثلا شروع و توقف) داشته باشند.